Khi nhắc đến laptop cài đặt hệ điều hành Windows thì không ít người trong chúng ta đều có thắc mắc là laptop đó được cài hệ điều hành Windows (HĐH Windows) nào? Phiên bản mấy? Có bản quyền hay không bản quyền? Sử dụng Windows bản quyền có tốt hơn Windows không bản quyền không? Câu trả lời sẽ được chúng tôi giải thích trong bài viết sau.
Trước hết, chúng ta hãy nhìn vào ba hệ điều hành hiện nay trên thế giới:
- Windows là hệ điều hành được phát triển bởi Microsoft và được cấp giấy phép bản quyền thương mại. Bạn có thể mua một máy tính xách tay (laptop) hoặc máy tính để bàn (desktop) đã được nhà sản xuất cài đặt sẵn bản quyền hoặc mua gói bản quyền trực tuyến trên trang web của Microsoft hoặc đĩa DVD và cài đặt nó vào máy tính của bạn.
- Macintosh do Apple phát triển, cũng có bản quyền thương mại và chủ yếu là cài đặt sẵn trong máy tính của Apple, tuy nhiên bạn có thể mua đĩa DVD và tự cài đặt nó hoặc nâng cấp (upgrade) tự động theo nhà sản xuất khi có phiên bản mới.
- Linux, là HĐH mã nguồn mở, có nghĩa là bạn có thể sử dụng miễn phí mà không cần trả bất cứ chi phí nào, chỉ có việc bản phải bỏ tiền ra mua đĩa cài đặt (lưu ý, một số phiên bản bạn phải thanh toán phí, nhưng chúng được sử dụng như máy chủ hoặc máy trạm chứ không phải là sử dụng chung). Mặc dù miễn phí nhưng do người dùng Việt Nam đã quen thuộc với hệ điều hành Windows, nên không nhiều người chọn và biết sử dụng Linux.
Windows chiếm thị phần lớn nhất so với Mac OS và Linux
Hiện nay, hệ điều hành Windows do Microsoft phát triển và giữ bản quyền là hệ điều hành dành cho máy tính cá nhân (PC, laptop) phổ biến nhất trên thế giới và cũng bị vi phạm bản quyền nhiều nhất. Ở Việt Nam, hầu hết các máy tính để bàn và xách tay đều đang được cài hệ điều hành Windows, nhưng phần lớn đều là cài đặt bản crack, không có bản quyền.
* Lợi "trước mắt" cho người dùng chưa đủ điều kiện mua bản quyền Windows:
Mặc dù trong HĐH Windows, Microsoft đã tích hợp tính năng WGA (Windows Genuine Advantage) – tính năng chống vi phạm bản quyền nhưng với sự phát triển công nghệ và ngày càng nhiều các hacker xuất hiện trên thế giới thì việc "crack" một bản quyền Windows là không khó, cho dù là phiên bản Windows vừa ra mắt.
Cái lợi lớn nhất đối với người dùng Windows không bản quyền hiển nhiên là tiết kiệm được một số tiền mua bản quyền, khoảng từ 80 USD ~ 100 USD hoặc hơn tùy phiên bản HĐH. Ngoài ra, do các bản Windows rất sớm bị crack, người dùng (vì không mất tiền bản quyền) dễ dàng nâng cấp để sử dụng những phiên bản mới nhất. Giả sử bạn đang dùng phiên bản Windows XP có bản quyền, chắc chắn bạn sẽ phải cân nhắc việc bỏ thêm một khoản tiền để nâng cấp lên Windows 7 hay Windows 8, nhưng nếu đang dùng phần mềm crack, bạn sẽ lại tải về một bản crack của phiên bản Windows mới nhất về dùng mà không băn khoăn gì vì không tốn thêm tiền.
Việc sử dụng bản "crack" quả là một lợi thế về tài chính. Vì thế, phần đông mọi người đều tìm kiếm và mua cho mình những đĩa cài đặt Windows "crack", Windows "lậu" kèm những serial key do các hacker cung cấp. Dù biết nguy hiểm nhưng họ vẫn bất chấp những rủi ro và hậu quả khôn lường.
| 
|
| Tính năng chống vi phạm bản quyền WGA | Nguy cơ rủi ro từ việc sử dụng Windows "lậu" |
* Lời khuyên nên sử dụng bản quyền Windows:
1/ Hiểm họa đến từ những phần mềm độc hại:
Hệ điều hành là nơi ẩn chứa của các phần mềm độc hại, virus, trojan, spyware…từ các nguồn khác nhau trên Internet, từ các file đính kèm trong email… Chúng không phân biệt người dùng đang sử dụng hệ điều hành nào.
Nếu người dùng không sử dụng Windows bản quyền thì khả năng bị tấn công là cao nhất vì HĐH lúc này không được sự bảo vệ chặt chẽ từ chính Microsoft như phần mềm diệt virus Microsoft Security Essentials miễn phí đi kèm, các lổ hổng bảo mật không được cập nhật, vá lỗi thường xuyên, hệ thống tường lửa không được sử dụng hết chức năng ngăn chặn các phần mềm gián điệp…, thậm chí cả phần mềm Microsoft Office như Microsoft Excel, Access, Outlook cũng có thể bị hacker chèn mã độc, đánh cắp thông tin.
Chỉ với 5000 ~ 7000 VNĐ, người dùng có thể mua được đĩa cài đặt Windows có phần mềm crack và luôn đi kèm rủi ro ẩn chứa các mã độc, có nguy cơ phá hỏng hệ thống máy tính, đe dọa dữ liệu lưu trên các ổ cứng.
Bạn hãy suy nghĩ và nên trang bị cho máy tính mình HĐH có bản quyền để yên tâm sử dụng lâu dài, bảo vệ dữ liệu quan trọng mà bạn đang có. Việc cứu dữ liệu hay mất mát dữ liệu khi bị nhiễm virus sẽ khiến bạn tốn kém nhiều hơn với việc bạn mua một bản quyền Windows, không những thế đó không phải là phương pháp khả thi nên bạn nên nhớ "phòng bệnh hơn chữa bệnh".
Windows được "crack" bản quyền là "mồi ngon" cho các hacker
2/ Hỗ trợ cài đặt dễ dàng và tránh rắc rối với bản dùng thử OEM:
Hiện nay phần lớn nhà sản xuất laptop đều tích hợp sẵn hệ điều hành bản quyền Windows khi xuất xưởng, bạn chỉ việc cài đặt hoặc nếu không rành về máy tính bạn hãy nhờ các chuyên viên kỹ thuật làm việc này, bạn sẽ có được HĐH đầy đủ các chức năng, drivers, bạn chỉ cần nhập vào serial key của nhà sản xuất (dưới đáy laptop) là bạn có thể sử dụng.
Nếu lỡ trong quá trình sử dụng bạn vô tình xóa nhầm file, key registry, gây lỗi Windows bạn có thể sửa lỗi nhanh chóng và đơn giản bằng tính năng Recovery có sẵn của Windows bản quyền.
Ở Việt Nam, nhằm giảm giá máy bán ra cũng như tạo cảm giác giá rẻ hơn, nhiều laptop được cài bản dùng thử OEM (Original Equipment Manufacturer) do nhà sản xuất phần mềm Microsoft hỗ trợ cho các công ty, đại lý phân phối máy tính chính hãng sử dụng HĐH của mình có thời hạn (gọi là sự kết hợp thương hiệu), thường những bản quyền này chỉ có thời hạn sử dụng 30 ngày. Sau thời gian đó, người dùng phải mang ra cửa hàng ban đầu mua laptop để cài đặt lại hoặc phải cài đặt lại một HĐH khác. Đây thực sự là điều rất phiền toái.
Nếu chọn mua máy cài Windows bản quyền ngay từ đầu, bạn sẽ yên tâm không còn lo về vấn đề này nữa, bạn cũng thoải mái khi cài đặt, update bất cứ phần mềm, ứng dụng nào bổ trợ trong Windows của Microsoft.
Sử dụng Windows bản quyền để tránh rắc rối với bản dùng thử 30 ngày
3/ Giá cả và lợi ích từ việc nâng cấp của Windows bản quyền:
Với việc đang sở hữu hệ điều hành bản quyền Windows 7, người dùng có thể nâng cấp lên hệ điều hành Windows 8 hoặc Windows 8.1 mà không phải mua lẻ bản cài đặt Windows mới đắt tiền hơn (100 ~ 150 USD). Đồng thời bạn cũng dễ dàng nâng cấp lên các phiên bản Windows cao hơn với chi phí rẻ hơn (dành cho các phiên bản Pro, Ultimate, Business hoặc Enterprise) (Ví dụ: từ Windows 7 nâng cấp lên Windows 8 Pro thì chi phí là 40 USD).
Các dòng laptop mới hiện nay sau khi cài đặt HĐH bản quyền đều được tích hợp các ứng dụng phần mềm hữu ích như: chương trình diệt virus Microsoft Security Essentials, Windows Defender, tiện ích cho người sử dụng mail – Windows Live Mail, khả năng lưu trữ dữ liệu đám mây Sky Drive…, hoặc thậm chí người dùng còn được trang bị thêm gói văn phòng Microsoft Office Starter 2010 (tùy theo chính sách của nhà sản xuất máy tính và Microsoft). Tất cả các ứng dụng này đều được nâng cấp miễn phí từ Microsoft.
Các ứng dụng hữu ích trên Windows bản quyền
Như vậy, có thể thấy nếu sắm laptop có bản quyền Windows đầy đủ, chúng ta sẽ được hưởng rất nhiều lợi ích không chỉ từ nhà sản xuất laptop, các công ty ủy quyền mà cả đội ngũ các chuyên gia hỗ trợ kỹ thuật từ chính Microsoft.
4/ Giảm thiểu tội phạm mạng:
Tôi cho rằng nếu chúng ta cùng chung tay chống lại việc vi phạm bản quyền phần mềm thì chúng ta đã góp phần làm giảm thiểu tội phạm mạng và có thể bảo vệ hàng triệu người dùng Windows. Đối với người dùng quen sử dụng HĐH "lậu" thì việc xuất hiện tính năng WGA (Windows Genuine Advantage) luôn là một điều phiền toái cần loại bỏ, nhưng họ không biết đó chính là công cụ bảo mật lớn, nó giúp bạn chống lại những phần mềm giả mạo thông qua những gói cập nhật chính hãng từ Microsoft. Bởi vì nếu bạn cố gắng "phá hủy" cấu trúc bản quyền của Windows thì vô tình bạn đã mở rộng cửa cho hacker xâm nhập vào máy tính bạn chiếm quyền điều khiển, lấy cắp thông tin. Thêm nữa, hacker sẽ xem tài khoản máy tính bạn như một món hàng có thể rao bán trên mạng để đổi lấy thu nhập của chúng.
"Hãy nói không với phần mềm lậu! Như thế bạn đã giúp xã hội bài trừ các tệ nạn công nghệ và làm cho tin tặc không còn đất sống".
Sử dụng Windows bản quyền giúp giảm thiểu tội phạm mạng
5/ Bản quyền và uy tín doanh nghiệp:
Hiện tại, với tỉ lệ 81% vi phạm bản quyền phần mềm, Việt Nam được coi là một quốc gia có tỉ lệ vi phạm cao so với trung bình các quốc gia trong khu vực là 60%.
Theo Liên minh phần mềm BSA, 8 tháng đầu năm nay, cơ quan thanh tra của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã tiến hành thanh tra 64 doanh nghiệp, kiểm tra 3958 máy tính. Tỉ lệ vi phạm bản quyền của các doanh nghiệp này là rất lớn với giá trị thương mại của các phần mềm mà các doanh nghiệp này vi phạm vào khoảng 11 tỉ đồng, tương đương 537.000 USD.
Vì thế, nếu bạn dùng phần mềm không bản quyền thì không những ảnh hưởng tiêu cực tới người dùng cá nhân, mà còn gây tổn hại đến hình ảnh, thương hiệu của bản thân công ty, doanh nghiệp nơi bạn đang công tác. Khi bị phát hiện, doanh nghiệp vi phạm phần mềm bản quyền có thể bị truy cứu và phạt lên tới hàng trăm triệu đồng.
Lời khuyên của tôi với các bạn là: hãy là những người tiêu dùng thông minh, đầu tư nhỏ - lợi ích lớn, nhưng bảo đảm rằng khi bạn lựa chọn cho mình laptop tích hợp bản quyền Windows thì bạn chỉ có lợi chứ không bao giờ có hại.
Chúc bạn có sự lựa chọn thành công.