1. Mở đầu
Moodle là một platform hoạt động theo cơ chế của một hệ thống quản lí học tập (LMS – Learning Management System). Moodle được viết tắt từ Modular, Object-Oriented, Dynamic Learning Environment, nghĩa là “Môi trường học tập theo phân đoạn, hướng đối tượng và năng động”.
Khi sử dụng chính thức, platform Moodle thường được cài trên mạng, thông qua một máy chủ có tên miền truy cập được trên World Wide Web. Việc cài đặt và quản trị platform này thường do bộ phận quản trị mạng thực hiện. Tuy nhiên, việc biên soạn giáo trình thường ít khi được làm trực tiếp trên mạng, do có nhiều bất tiện và rủi ro. Để làm việc đó, người giáo viên có thể cài đặt một máy chủ (giả lập) trên chính máy tính cá nhân của mình, cho vận hành cục bộ để làm nháp, làm thử. Sau khi đã hoàn tất việc biên soạn trên máy tính cá nhân, giáo viên có thể làm một bản sao, tiếp theo đưa lên trên mạng hồi phục nguyên dạng rồi đưa vào sử dụng.
2. So sánh máy chủ chính thức và máy chủ giả lập
| Thông số | Máy chủ chính thức (mạng toàn cầu) | Máy chủ giả lập (cục bộ) |
| Máy chủ | Do quản trị mạng phụ trách | Dùng phần mềm XAMPP |
| Cơ sở dữ liệu | MySQL, thông số truy cập do quản trị mạng phụ trách | MySQL, thông số truy cập được quản lí bằng công cụ phpMyAdmin trong máy chủ giả lập XAMPP |
| Địa chỉ truy cập | http://tên-miền-máy-chủ | http://localhost |
| IP | Do quản trị mạng phụ trách | 127.0.0.1 |
| Khả năng kết nối | Truy cập từ mạng toàn cầu, 24/7 | Chỉ dùng được trên chính máy cá nhân có cài đặt máy chủ giả lập |
3. Các bước cài đặt
Bước 1. Tải phần mềm:
● Tập tin cài đặt XAMPP dạng .exe: http://www.xampp.org
● Gói cài đặt Moodle dạng nén: http://www.moodle.org
Bước 2. Cài đặt máy chủ giả lập:
● Nhấn đúp lên tập tin cài đặt XAMPP và cài đặt theo hướng dẫn của phần mềm. Nên để mọi thông số thiết lập theo mặc định. Khi cài đặt xong, toàn bộ hệ thống máy chủ giả lập sẽ được lưu trong ổ cứng máy tính tại thư mục C:\xampp.
● Kể từ đó, máy chủ sẽ truy cập được thông qua trình duyệt web (Internet Explorer, Mozilla Firefox,...) tại địa chỉ: http://localhost hay http://127.0.0.1.
Bước 3. Tạo cơ sở dữ liệu cho platform
● Mở máy chủ giả lập bằng biểu tượng XAMPP Control Panel trên màn hình. Bảng điều khiển XAMPP sẽ xuất hiện ở góc dưới bên phải màn hình.
● Khởi động hai dịch vụ Apache và MySql bằng cách nhấn các nút Start tương ứng. Hoạt động của hai dịch vụ này được báo hiệu bằng chữ “Running” trên nền màu xanh lá cây.
● Mở trình duyệt web, truy cập máy chủ giả lập qua địa chỉ http://localhost.
● Ở cột bên tay trái, chọn công cụ phpMyAdmin để tạo cơ sở dữ liệu. Bảng điều khiển của phpMyAdmin sẽ xuất hiện.
● Trong ô Create new database, nhập tên cơ sở dữ liệu mà mình muốn tạo, sau đó nhấn nút Create. Lưu ý: tên cơ sở dữ liệu là một trong ba thông tin quan trọng để quản lí cơ sở dữ liệu (nơi lưu toàn bộ thông tin của platform Moodle), cần ghi nhớ cẩn thận.
● Với mỗi cơ sở dữ liệu, cần phải có tên truy cập và mật khẩu. Với một website hoạt động trên máy chủ giả lập, chỉ khi sử dụng đúng tên truy cập và mật khẩu thì mới có thể truy xuất (đọc) từ CSDL hay lưu giữ (ghi) thông tin vào CSDL được.
● Cơ sở dữ liệu mới tạo ra có tên truy cập mặc định là 'root' và mật khẩu để trống. Có thể tạo tên truy cập và mật khẩu khác, song điều này thông thường dễ gây nhầm lẫn với người dùng không nắm rõ cơ chế hoạt động của các website, nên dễ nhất là cứ sử dụng thông tin mặc định.
Bước 4. Đưa gói cài đặt Moodle vào phần ổ cứng do máy chủ giả lập quản lí.
● Gói cài đặt Moodle thường được cung cấp dưới dạng một tập tin nén (.zip). Sau khi tải về, việc đầu tiên là giải nén (unzip) tập tin này. Thao tác thường gặp trên các máy tính là nhấn chuột phải lên tập tin nén, trong thẻ lệnh nhanh của công cụ giải nén (như Winzip, 7-ZIP, WinRAR,...), chọn lệnh Extract here. Tập tin nén sẽ được bung ra thành một thư mục hoàn chỉnh, với tên mặc định là 'moodle'.
● Chép cẩn thận thư mục 'moodle' này vào phần ổ cứng do máy chủ giả lập quản lí: C:\xampp\htdocs.
Bước 5. Cài đặt Moodle trên máy chủ giả lập XAMPP
● Địa chỉ truy cập của platform trên máy chủ giả lập thường là: http://localhost/moodle. Phần đuôi sau 'localhost/' chính là tên thư mục website cục bộ đã chép trong thư mục htdocs.
● Dùng trình duyệt web để mở địa chỉ này, và nhấn Next liên tục cho tới khi xuất hiện bảng đòi hỏi khai báo thông tin truy cập cơ sở dữ liệu.
● Nhập các thông tin về cơ sở dữ liệu đã khai báo ở trên:
● Máy chủ: localhost
● Tên cơ sở dữ liệu: như đã đặt
● Tên truy cập: root (nếu không có tạo tên truy cập khác).
● Mật khẩu: để trống (với tên truy cập 'root').
● Tiếp tục nhấn nút Next để tiến hành các bước cài đặt tiếp theo. Cần phải đồng ý chấp nhận một thoả thuận sử dụng Moodle, sau đó nhấn nút Continue để cài đặt các thành phần cho đến khi xuất hiện một màn hình đòi hỏi khai báo thông tin của người quản trị platform Moodle. Đây chính là tài khoản người dùng đầu tiên trên website này, có toàn quyền quản trị. Do đó các thông tin phải được ghi nhớ cẩn thận.
● Sự khác biệt giữa thông tin truy cập cơ sở dữ liệu và thông tin truy cập của người dùng là gì?
- Thông tin truy cập cơ sở dữ liệu được sử dụng trong tương tác giữa
Moodle và máy chủ giả lập XAMPP, cho phép Moodle lấy thông tin từ cơ sở dữ liệu xuất ra cho người dùng xem, và lưu thông tin hoạt động trên Moodle vào cơ sở dữ liệu. Còn thông tin truy cập của người dùng chỉ là sự tương tác giữa người dùng và Moodle, là “chìa khoá” cho phép người dùng truy cập vào Moodle để làm việc bằng các công cụ trực quan mà không cần phải biết đến cấu trúc cơ sở dữ liệu như thế nào.
● Sau khi đã tạo xong tài khoản người dùng quản trị, chỉ cần quay về trang tiếp đón của platform (thường là http://localhost/moodle) để bắt đầu phiên làm việc.
4. Sử dụng Moodle về sau
● Sau khi cài đặt xong lần đầu tiên, platform đã đi vào vận hành tốt, nếu muốn ngưng làm việc thì làm theo trình tự:
1. Thoát khỏi platform;
2. Đóng trình duyệt;
3. Lần lượt nhấn nút Stop trong bảng điều khiển XAMPP để ngưng hai dịch vụ Apache và MySql.
● Khi máy chủ giả lập XAMPP đã tắt, nếu muốn sử dụng lại Moodle trên máy, phải bật lại theo trình tự:
1. Mở bảng điều khiển XAMPP để bật hai dịch vụ Apache và MySql;
2. Mở trình duyệt web để truy cập địa chỉ platform Moodle (thường là (http://localhost/moodle);
3. Đăng nhập với tên truy cập và mật khẩu sử dụng như đã khai báo (ví dụ của tài khoản người dùng quản trị).
4. Huỷ bỏ platform Moodle và cài đặt lại
Sau một thời gian sử dụng, nếu có lỗi xảy ra hay vì bất cứ lí do gì muốn huỷ bỏ toàn bộ platform Moodle trên máy, cần làm theo hai bước:
1. Gỡ bỏ chương trình giả lập máy chủ XAMPP: có hai cách
● Vào Start >> Programs >> Apache Friends >> XAMPP >> Uninstall
● Vào Start >> Control Panel >> Add/Remove Programs >> Chọn XAMPP trong danh sách và nhấn nút Remove.
2. Sau khi gỡ bỏ ở bước 1, cần xoá sạch mọi dấu vết còn lưu lại bằng cách vào ổ đĩa C:\, xoá thủ công toàn bộ thư mục cài đặt XAMPP (thường là C:\xampp).
Quá trình cài đặt lại sau đó sẽ hoàn toàn giống với từng bước như đã nêu ở trên.